“หญ้าดอกขาว” สมุนไพรลดความอยากอาหาร ตัวช่วยของคนอยากเลิกบุหรี่

หญ้าดอกขาว สมุนไพรสรรพคุณเด็ด ช่วยสิงห์อมควันเลิกบุหรี่ แถมยังเป็นตัวช่วยลดน้ำหนักของคนที่มีภาวะน้ำหนักเกิน

ชื่อของ "หญ้าดอกขาว" เป็นที่รู้จักกันดีว่ามีสรรพคุณช่วยลดความอยากบุหรี่ หลังจากถูกบรรจุเข้าสู่บัญชียาหลักแห่งชาติ พ.ศ. 2554 ซึ่งนอกจากจะเป็นสมุนไพรที่ช่วยให้คนติดบุหรี่เลิกบุหรี่ได้แล้วนั้น ก็ยังมีสรรพคุณอีกมากมายที่ให้ประโยชน์ต่อสุขภาพของคนเรา

ชื่อวิทยาศาสตร์  : Vernonia cinerea (L) Less.

ชื่อวงศ์              : COMPOSITAE

ชื่ออื่น ๆ            : ก้านธูป หญ้าหมอน้อย เสือสามขา หญ้าสามวัน ผ้ำสามวัน

ลักษณะทั่วไป     : ไม้ล้มลุก ใบเดี่ยว เรียงเวียน ดอกช่อ ออกเป็นกระจุกแน่นที่ปลายกิ่ง สีม่วง ผลแห้ง

การขยายพันธุ์    : ใช้เมล็ด

หญ้าดอกขาว จัดเป็นวัชพืชชั้นดี ที่มีไว้ก็เหมือนมีหมออยู่ข้างกาย ดังชื่อที่ว่าหมอน้อย น่าจะหมายถึงสรรพคุณที่สามารถรักษาได้สารพัดของเจ้าหญ้าดอกขาวนี้นั่นเอง ใช้ได้ตั้งแต่ ไข้ทับระดู ไข้หวัด ไข้มาลาเรีย นอกจากนั้น ยังเป็นยาล้างปอดที่ดีจึงใช้ได้ในอาการ ไอ เจ็บคอ หอบ และสามารถใช้รักษาอาการปวดได้ ทั้งปวดท้อง โรคกระเพาะ ปวดเมื่อย ปวดข้อ

ที่สำคัญคือ โรคเลือดสูง (ความดันโลหิตสูง) เยี่ยวขัด คนเป็นเบาหวาน ให้ตากหมอน้อยไว้กินประจำได้เลย ตาส่วนยังบอกว่า หมอน้อยเป็นยารักษาแผลกลาย ผ้ำ (การติดเชื้อมีหนองในเนื้อเยื่อลึก ๆ คล้ายฝีแต่ไม่ใช่ฝี) ฝีหนอง งูสวัด ที่ดีตัวหนึ่งด้วย

ยาอดบุหรี่ชาวบ้าน โรงพยาบาลสานต่อ

ประสบการณ์ชาวบ้านยังใช้หญ้าดอกขาวแก้อาการติดบุหรี่ เพราะกินแล้วจะทำให้เหม็นบุหรี่และไม่อยากสูบอีก

ในปี 2531 โครงการสมุนไพรเพื่อการพึ่งตนเอง (ปัจจุบันคือมูลนิธิสุขภาพไทย) ได้นำประสบการณ์การใช้หญ้าดอกขาวนี้มาเผยแพร่ จนได้รับความสนใจอย่างมาก ต่อมาในปี 2537 โครงการสมุนไพรฯ ได้หาทุนสนับสนุนการวิจัยของ ภกญ.ฉวีวรรณ ม่วงน้อย (ดวงจร) หัวหน้าฝ่ายเภสัชกรรม โรงพยาบาลอู่ทอง จ.สุพรรณบุรี ที่ทำการศึกษาเปรียบเทียบประสิทธิผลของหญ้าดอกขาวกับยาหลอกในการลดการสูบบุหรี่ พบว่า หญ้าดอกขาวสามารถลดการสูบบุหรี่ลงได้มากกว่ากลุ่มควบคุม รายงานนี้ทำให้โรงพยาบาลหลายแห่งนำหญ้าดอกขาวไปใช้กันอย่างแพร่หลาย งานวิจัยชิ้นนี้เป็นการศึกษาสมัยใหม่ครั้งแรกของโลกเกี่ยวกับการใช้หญ้าดอกขาวเพื่อลดความอยากบุหรี่

ต่อมาในปี 2547 มีการจดสิทธิบัตรในอเมริกา โดยนักวิทยาศาสตร์ญี่ปุ่น ที่ใช้สารสกัดหญ้าดอกขาวใส่ในก้นกรองบุหรี่เพื่อลดความอยากสูบบุหรี่ จึงน่าดีใจที่คนไทยมีโอกาสช่วยชาวโลกในการเลิกบุหรี่

ในประเทศไทย ได้มีการศึกษานำร่องการใช้ประโยชน์จากหมอน้อยในการนำมาช่วยเลิกบุหรี่ (smoking cassation) โดยทีมวิจัย รศ.ดร.ภก.ศุภกิจ วงศ์วิวัฒนนุกิจ ในกลุ่มคนที่ติดบุหรี่ที่สถาบันธัญญารักษ์ จังหวัดปทุมธานี ภายใต้การสนับสนุนจากเครือข่ายวิชาชีพเภสัชกรรมเพื่อการควบคุมการบริโภคยาสูบ และ สสส. พบว่าสามารถช่วยลดจำนวนคนสูบบุหรี่ได้ดี และพบว่าสมุนไพรหญ้าดอกขาวในรูปแบบการนำไปเคี่ยว ใช้ในลักษณะอมแล้วดื่มก่อนการสูบบุหรี่ทุกครั้ง มีฤทธิ์ที่เด่นชัดคือ หลังการอมแล้วจะทำให้รสชาติของบุหรี่เปลี่ยนไปทันทีหลังการใช้ครั้งแรกและครั้งต่อ ๆ ไป ทำให้ไม่อยากสูบบุหรี่ในที่สุด และลดจำนวนมวนบุหรี่ที่สูบต่อวันได้อย่างรวดเร็วภายใน 1-2 สัปดาห์ ไม่ว่าจะสูบหนักหรือเบามาก่อนก็ตาม

จากงานวิจัยพบว่า หากใช้ติดต่อกันนาน 2 เดือน สามารถช่วยลดอัตราการสูบบุหรี่ได้ถึง ร้อยละ 60 และหากใช้ร่วมกับการออกกำลังกาย จะสามารถช่วยลดอัตราการสูบบุหรี่ลงได้ถึงร้อยละ 62 และที่สำคัญช่วยทำให้คนเลิกบุหรี่ได้ถึงร้อยละ 60-70 หากใช้ร่วมกับการออกกำลังกาย

ผลประโยชน์ที่ได้จากการใช้สมุนไพรหญ้าดอกขาวในรูปแบบเคี่ยว นอกเหนือจากจะทำให้เลิกบุหรี่แล้ว ยังมีสมรรถภาพทางกายที่ดีขึ้น เลือดจะมีคุณสมบัติในการต้านอนุมูลอิสระเพิ่มขึ้น ทำให้ปริมาณก๊าซคาร์บอนมอนอกไซด์ที่คั่งค้างในปอดลดลงอย่างเห็นได้ชัด และที่สำคัญมีผลข้างเคียงในการเลิกบุหรี่ เช่น กระวนกระวาย สมาธิแปรปรวน หรือหงุดหงิดน้อยมาก

ยาไม่อยากข้าว สำหรับสาวอยากลด

หญ้าหมอน้อยนั้น ตาส่วนบอกว่ามีข้อเสียนิดหน่อย คือ กินยาตัวนี้แล้วจะทำให้คอแห้ง ซึ่งก็อาจจะมีผลในการช่วยลดเสมหะและน้ำมูกเวลาเป็นหวัด ข้อเสียอีกอย่างคือ ทำให้ไม่อยากข้าว คำของหมอยา ผู้ล่วงลับไปแล้วท่านนี้ทำให้ฉุกคิดได้ว่า หญ้าหมอน้อยอาจจะมีประโยชน์ในการรณรงค์ลดพุงในยุคนี้

เมื่อสืบค้นข้อมูลก็พบเข้าจริง ๆ ว่ามีคนญี่ปุ่นไปจดสิทธิบัตรที่สหรัฐอเมริกา ในการใช้สารสกัดด้วยน้ำของหญ้าหมอน้อย เป็นยาลดความอยากอาหาร ในรูปแบบของยาพ่นทางปาก แต่หญ้าหมอน้อยเป็นสมุนไพรไทยแท้ ๆ จะไปกลัวอะไรในเมื่อตาส่วนท่านชี้ทางให้แล้ว เราก็เอาหญ้าดอกขาวมาชง มาทำเป็นยาอบไอน้ำใช้ลดพุงกันก็คงจะดีไม่น้อย

หญ้าดอกขาว หมอน้อยที่แสนใจดี มีสรรพคุณมากมาย กินง่าย รสชาติดีเยี่ยม เหมาะจะเป็นชาของคนรุ่นใหม่ห่างไกลบุหรี่ บุหรี่นะติดง่าย เลิกยาก อย่าลองดีกว่า แต่ถ้าติดแล้ว ลองสะกิดชวนหมอน้อยมาเป็นเพื่อนดื่มชากันสักหน่อย ใครจะไปนึกว่าต้นหญ้าที่ขึ้นเรียงราย เดินเหยียบบ้าง เด็ดมาเล่นบ้าง จะมีประโยชน์ทางยาช่วยรักษาอาการเจ็บป่วยได้ ดังเช่น เจ้าหมอน้อย หรือหญ้าดอกขาว

ทั้งนี้สามารถรับประทานหญ้าดอกขาวตามความต้องการ เพราะเป็นสมุนไพรที่ร่างกายสามารถขับออกได้เอง โดยมีในรูปแบบการชงเป็นชาดื่ม หรือรับประทานแบบลูกอมเม็ด ครั้งละ 2-3 เม็ด ขึ้นอยู่กับน้ำหนักตัวของผู้ทาน สามารถหาซื้อในชื่อ "ยาอมไม่อยากข้าว" ได้ที่ร้านขายยา เนื่องจากเป็นยาควบคุมที่ต้องมีเภสัชกรเป็นผู้จำหน่าย เพื่อคอยให้คำแนะนำก่อนรับประทาน เช่น ต้องรับประทานร่วมกับการออกกำลังกาย รับประทานอาหารให้ครบ 5 หมู่ และลดปริมาณการรับประทานอาหารที่มีไขมันสูง เป็นต้น ส่วนกลุ่มที่ไม่แนะนำให้รับประทานยาอมไม่อยากข้าว ได้แก่ กลุ่มที่มีปัญหาเรื่องโลหิตจาง และกลุ่มคนที่ขาดสารอาหาร